ផ្កាសេមាន់

ផ្កាសេមាន់

ឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្តៈ Celosia argentea L. var. cristata (L.) Kuntze

ឈ្មោះសាមញ្ញៈ Cockscomb, Chinese Wool Flower

ឈ្មោះជាភាសាខ្មែរៈ ផ្កាសេមាន់

ផ្កាសេមាន់ គឺជាប្រភេទផ្កាដែលគេនិយមលំអរ ដើមមានកម្ពស់ 1.0-1.5 ម. បែកមែកសាខា សំបកគ្រើមៗ។ ចំណែកឯផ្កាវិញមានទាំងពណ៌ក្រហមចាស់ ពណ៌ស ពណ៌សា្វយ និងលឿង មានលក្ខណះដូច សេមាន់។

ផ្ការំយោល

ផ្ការំយោល

ផ្ការំយោលត្រូវបានគេសា្គល់យូរយារណាស់មកហើយ ជាពិសេស នៅតាមផ្ទះកាលពីសម័យមុន មានស្ទើរគ្រប់ផ្ទះ។ បច្ចុប្បន្នផ្ការំយោល ត្រូវបានគេបង្កាត់ពូជ ដើម្បីទទួលបានពូជថ្មីជាច្រើន ដែលមាន លក្ខណះ ពណ៌ផ្សេងៗ គ្នា ធ្វើឱ្យផ្ការំយោលមានរូបរាង និងពណ៌ ស្រស់ស្អាត ហើយមានកំពស់ប្រហែលជា  2.50 ម. ស្លឹកពណ៌បៃតង ស្លឹកមានលក្ខណះស្រួចចុង ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នក៏នៅតែមានពូជប្លែកៗ ច្រើនប្រភេទទៀត។

លក្ខណះពិសេស

ផ្ការំយោលមានសសៃនៅចំកណ្តាលវែងហើយបែកជាសសៃឆ្មាៗ នៅខាងចុង មានស្លឹកទោលឆ្លាស់គ្នា មានរាងស្រដៀងស្លឹកពោធិ៍ឆែកខាងៗ 3-5 ឆែកដូចធ្មេញរណា ចំណែកឯផ្កាវិញមាន 5 ត្របក។

ពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប និងសំពះព្រះខែ

ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅខែកក្តិកព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាតែងតែប្រារព្ធពិធីបុណ្យអុំទូក​ បណ្តែត​ប្រទីត និងសំពះព្រះខែ។ ពិធី​នេះត្រូវ​បានគេធ្វើ​ឡើងនៅ​គ្រប់ទីកន្លែងប្រកបដោយបរិយាកាសរីករាយកុះករ ជាទីបំផុត។ ជាងនេះទៀត នៅតាមដងទន្លេសាប ត្រង់ម្តុំ​ទន្លេចតុមុខ ទល់មុខ​ព្រះបរមរាជវាំង ក្នុងរយៈ ពេល​៣ថ្ងៃគឺថ្ងៃ ១៤ កើត ១៥ កើត និងថ្ងៃ​១រោចខែកត្តិក​មានប្រជារាស្រ្តខ្មែរ​ជាច្រើន​បានមក​ចូលរួម​អបអរសាទរ​ ក្នុងពិធីបុណ្យ​អុំទូកនេះ។

១. ពិធីបុណ្យអុំទូក

ការប្រណាំងទូក

នៅថ្ងៃចាប់ផ្តើម( ថ្ងៃ១៤ កើត ខែកត្តិក) គឺមានការប្រណាំងទូក ង និងទូកមួង។ គណៈកម្មាការ​បុណ្យជាតិ​បានរៀបចំ​ទូកជាច្រើនគូ​ដែល​ត្រូវ​ជ្រើសរើស​ ពីវត្តនានា​ក្នុងទូទាំង​ប្រទេស​អោយមកចូល រួម​ប្រណាំង។ របៀបប្រណាំង​ទូកគេប្តូរគ្នាជាគូ ចេញប្រណាំង តៗគ្នា​ជាលំដាប់​លំដោយ​តាមដង​ទន្លេសាប​ចាប់ពីស្ពានជ្រោយ ចង្វារ​ ដល់មុខ​ព្រះបរមរជវាំង។

ការប្រណាំងទូក​គឺត្រូវប្តូរខ្សែ​ទឹកគ្នា​ម្នាក់ម្តង​សារចុះសារ​​ឡើងជាបីជើង​ ក្នុងមួយថ្ងៃ​រហូត គំរប់បីថ្ងៃ​ទើប​ប្រកាស​លទ្ធផល​ផ្តល់រង្វាន់​។ ព្រះមហាក្សត្រ​ក៏ស្តេចយាងចូលរួម ក្នុងពិធីនេះ​ដែរ គឺស្តេចយាង​មកក្នុងពេលថ្ងៃ​ចុងបញ្ចប់នៃពិធី​អុំទូក។

២. ពិធីបណ្តែតប្រទីប

បណ្តែតប្រទីប

​ពេលយប់ មានពិធីបណ្តែតប្រទីតរបស់ក្រសួងស្ថាប័ននានាតាម ដងទន្លេសាប និងអុច​កាំជ្រួចកំដរផង​។ ប្រទីប​ទាំងនោះត្រូវរៀប ចំនៅលើទូក​ឫកប៉ាល់​ធំៗលំអរ​ដោយក្បាច់​រចនា បំពាក់ភ្លើង អគ្គិសនីយ៉ាងភ្លឺចិញ្ជាចចិញ្ចែង និងមានដាក់ឈ្មោះរបស់ក្រសួង ឫស្ថាប័នរៀងៗខ្លួន ហើយ​ការបណ្តែត​ប្រទីប​នេះត្រូវបាន​គេរៀប ចំ​ជារៀងរាល់​យប់រហូត​ដល់ថ្ងៃបញ្ចប់ ​នៃកម្មវិធីបុណ្យ។​ សិល្បៈ គ្រប់ប្រភេទ ត្រូវបាន​គេសម្តែង​ជូនទស្សនា​គ្រប់ទិវា​រាត្រី ដើម្បី​កំដរបរិយាកាសឲ្យរឹង​រិតតែ​អធឹក អាធម សប្បាយរីករាយទ្វេរឡើង។ ពិធីបណ្តែតប្រទីប​នេះប្រជាជនទូទៅ​ច្រើនធ្វើនៅ​ពេលចេញ វស្សា មានធ្វើ​ប្រទីបដើម្បីដាក់សណ្តែក ល្ង ពោត ដូង ត្រាវ។ល។ ​ដើម្បី​ឧទ្ទិស​កុសល​ដល់​ព្រះ​គង្គា និង​ព្រះធរណី​ដែល​បាន​ផ្ដល់​នូវ​សេចក្ដី​សុខ​សប្បាយ​ ភោគ​ផល​ក្នុង​ការ​ងារ​កសិកម្ម របរ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ និងដើម្បី​រៀបចំ​ដំណើរ​ជូនជីដូនជីតា​ឲ្យត្រឡប់ទៅភូមិស្ថាន​ដើម​របស់គាត់​វិញ ដោយធ្វើទូក ឬប្រទីបតូចៗពីសំបកពីសំបក​ចេកបណ្តែត​ដោយតាំងភ្លើងទៀនលំអរ។

ផ្ការំដួល

រំដួល (Mitrella Mesnyi) គឺជាផ្កាតំណាងឲ្យប្រទេសកម្ពុជា មានដើមកំណើតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជា ប្រភេទដើមឈើដែល មានកម្ពស់ចាប់ពី  3-15 ម. សំបកពណ៌ត្នោត រលោងរាបស្មើ ឬមានលក្ខណះ គ្រើមៗបែកមែកសាខា ស្លឹកទោលរៀង តែផ្ទុយគ្នា រលោង ស្រួចចុង ពណ៌បៃតងចាស់។ ចំណែកឯ
ផ្នែកខាង ក្រោមរបស់ស្លឹកមានពណ៌បៃតងខ្ចី ចេញផ្កាតាមខ្នែងស្លឹក និងតាមចុងមែក មានពណ៌ លឿងក្លិនក្រអូប មាន២ស្រទាប់ ស្រទាប់ទាំងពីរមានលក្ខណះស្រដៀងគ្នា មានកម្រាស់ក្រាស់ ហើយរឹង។ ផ្ការំដួលមាន ៦ ត្របក រៀងគ្នាជា ២ ស្រទាប់ ក្នុង ១ ស្រទាប់មាន ៣ ត្របកហើយត្របក ខាងក្នុងមានខ្នាតតូច និងកោងជាង ចុងត្របកមានលក្ខណះស្រួច ចាប់ផ្តើមផ្កាពីខែធ្នូ - មីនា ផ្លែមានពណ៌បៃតងខ្ចី មូលតូចរលោង មានគ្រាប់ប្រមាណជា 1-2 គ្រាប់ ជាលក្ខណះកញ្ចុំ ពេលទុំ មានពណ៌ខ្មៅ រសជាតិជូរអែម។ រំដួលមានគុណប្រយោជន៍ខាងឱសថបុរាណដូចជាៈ សំបកជួយ បំបាត់អាការៈក្តៅក្នុងខ្លួន ផ្កាជួយបំបាត់ការវិលមុខ ខ្យល់គរ ជាឱសថជំនួយបេះដូង ជំនួយឈាម កេសរអាចផ្សំជាឱសថជំនួយកម្លាំង ជំនួយឈាម និងជួយបំបាត់អាការៈវិលមុខ ខ្យល់គរ។

 

អាហារប្រចាំប្រជាជាតិអាស៊ាន Asean cuisine

អាហារគឺជាផ្នែកមួយដែលអាចបង្ហាញពីអត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌របស់ប្រទេសនីមួយៗ បានយ៉ាង
ច្បាស់។ ក្នុង ដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ប្រជាជាតិអាស៊ានក្នុងឆ្នាំ 2015 យើងទាំងអស់គ្នាដែលរស់នៅក្នុង 
ប្រទេសដែលជា សមាជិកអាស៊ានគួរតែស្វែងយល់អំពីអាហាររបស់ប្រទេសនីមួយៗ ឱ្យបានច្បាស់ 
ព្រោះវា គឺជាចំនុចចាប់ ផ្តើមនៃការសិក្សាស្វែងយល់ពីគ្នាទៅវិញទៅមក រួមទាំងវប្បធម៌ប្រពៃណី ទំនៀមទំលាប់ ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីរួបរួមគ្នាអភិវឌ្ឍន៍ប្រជាជាតិទាំងអស់គ្នា។

ប្រទេសប៊្រុយណេ 

អាំប៊ូយ៉ាត់

អាំប៊ូយ៉ាត់ (Ambuyat) ជាអាហារដែលពេញនិយមរបស់ប្រទេសប្រ៊ុយនេ លក្ខណះសំខាន់គឺស្អិត
ខាប់ ស្រដៀងបបរ ឬបាយម៉ាន ដោយមានគ្រឿងផ្សំគឺម្សៅសាគូ។ អាំប៊ូយ៉ាត់មិនមានរសជាតិទេ ប៉ុន្តែ រសជាតិ ដែលឆ្ងាញ់ស្ថិតនៅលើទឹកជ្រលក់រសជាតិជូរ cacah ។ ក្រៅពីនេះនៅមានសាច់អាំងខ្ចប់
ស្លឹកចេក សាច់ចៀន ដែលគេនិយមទទួលទានជាមួយអាំប៊ូយ៉ាត់ ។ 

ប្រទេសកម្ពុជា 

អាម៉ុក

អាម៉ុក (Amok) ជាអាហារដ៏ពេញនិយមរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ភាគច្រើនគេនិយមធ្វើពីសាច់ត្រី គ្រឿងគល់ស្លឹកគ្រៃ ម្ទេសប្លោក ខ្ទិះដូង ហើយយកទៅចំហុយឱ្យឆ្អិន តែពេលខ្លះគេអាចប្រើសាច់មាន់ ឬខ្យង។  មូលហេតុដែលគេនិយមធ្វើពីត្រីព្រោះ ប្រជាជនកម្ពុជាចូលចិត្តហូបត្រី ហើយម្យ៉ាងវាងាយ ស្រួលរក ដោយសារកម្ពុជាមានបឹងទន្លេសាបមួយយ៉ាងធំនៅចំកណ្តាលប្រទេស និងសំបូរទៅដោយ មច្ឆាជាតិ។ 

គំនិតច្នៃប្រឌិត និងការតុបតែង

ផ្កាលឿងរាជ ឬរាជព្រឹក្ស

លឿងរាជ

លឿងរាជ ឬរាជព្រឹក្ស (Cassia Fistula) ជាប្រភេទដើមឈើដែលមានកម្ពស់ ១០-២០ ម. ត្រកូល Fabaceae ផ្កាជារំយោលវែង ២០-៤០ ស.ម. ផ្កានីមួយៗ មានសសៃនៅចំ កណ្តាល ៤-៧ ស.ម. មានត្របកពណ៌លឿង ទំហំប៉ុនគ្នា ៥ ត្របក ផ្លែប្រវែង ៣០-៦២ ស.ម. និងទំហំ ១.៥-២.៥ ស.ម.។ ភាគច្រើនគេប្រទះ ឃើញនៅអាស៊ីខាងត្បូង ចាប់ពីភាគខាងត្បូង នៃប្រទេសប៉ាគីស្ថាន រហូតដល់ឥណ្ឌា ភូមា និងស្រីឡាំងកា។         


     ​​  លឿងរាជត្រូវបានគេនិយមដាំតាមសួនច្បារសាធារណៈ ឬតំបន់ដែលមានអាកាសធាតុក្តៅ និង ក្តៅសើម វារីកលូតលាស់បានល្អបំផុតនៅកន្លែងវាលស្រឡះ អាចដាំបានទាំងប្រភេទដីឥដ្ឋលាយ ខ្សាច់ ដីឥដ្ឋ ធន់នឹងអាកាសក្តៅ និងដីប្រៃ ប៉ុន្តែមិនធន់នឹងអាកាសធាតុត្រជាក់ខ្លាំង ព្រោះអាចបង្ក ឱ្យមានការដុះផ្សិត និងរោគស្លឹកប្រហោងៗ។